بخشی از درآمد شرکت که به سهامداران تعلق میگیرد، در اصطلاح سود نقدی سهام (dividends) نام دارد. وقتی سهام یک شرکت را میخریم، در واقع صاحب یک بخش جزئی از شرکت میشویم. در نتیجه به عنوان یک سهامدار در سود شرکت هم سهیم خواهیم بود.
این طور نیست که همه شرکتها به ارائه سود نقدی به سهامداران بپردازند. همچنین این چندین شکل مختلف دارد. در ادامه بیشتر با این نوع سود و جزئیات مربوط به آن آشنا میشویم.
سود نقدی سهام چیست؟
سود نقدی سهام در واقع بخشی از کل درآمد شرکت است که به حساب بانکی سهامداران واریز میشود. سود نقدی ممکن است ماهانه، سهماه یکبار، ششماه یکبار و یا یک بار در سال واریز شود. مبلغ این سود نیز به تعداد سهامی که داریم بستگی دارد. هر قدر سهام بیشتری داشته باشیم، سود نقدی آن هم بیشتر خواهد بود.
برای مثال، فرض کنید سهام یک شرکت را در اختیار دارید. این شرکت میگوید به ازای هر سهم مبلغ ۵ سنت به عنوان سود نقدی پرداخت میکند. اگر هزار سهم داشته باشید، ۵۰ دلار دریافت خواهید کرد و اگر ۱۰ هزار سهم داشته باشید، ۵۰۰ دلار به شما خواهد رسید.
تاریخ شناسایی سهامداران مشمول سود چیست؟
یکی از مهمترین اصطلاحات در بازار بورس، تاریخ شناسایی سهامداران مشمول سود (ex-dividend date) است. برای اینکه بتوانید سود نقدی سهم یک شرکت را بگیرید، حتما باید تا پیش از این تاریخ، سهامدار آن بوده باشید.
برای مثال، همان شرکت فرضی اعلام میکند که تاریخ شناسایی سهامداران مشمول سود، ۱۵ سپتامبر است. اگر پیش از این تاریخ سهام این شرکت را داشته باشید، سود نقدی به حسابتان واریز میشود. حتی اگر در روز ۱۴ سپتامبر هم سهام این شرکت را خریده باشید، باز هم سود نقدی به حسابتان واریز میشود.
برخی شرکتها سود نقدی نمیدهند!
این طور نیست که همه شرکتها به سهامدارانشان سود نقدی بدهند. بسیاری از شرکتهای کوچکتر یا جدیدتر، تقسیم سود نقدی ندارند. این شرکتها به جای دادن سود، به سرمایهگذاری دوباره آن میپردازند. این کار سبب میشود سرعت رشد شرکت بیشتر شود. بسیاری از سهامداران هیچ مشکلی با این مساله ندارند، زیرا ارزش سهامی که دارند به این ترتیب افزایش مییابد. در واقع درست است که در این حالت هیچ سود نقدی دریافت نمیکنند، اما در مقابل در آینده ارزش سهامشان بیشتر میشود که میتواند حتی از این سود نقدی هم بیشتر باشد.
همچنین دقت داشته باشید که سود نقدی سهام به هیچ وجه تضمینشده نیست. یک شرکت ممکن است یک سال سود نقدی بالایی به سهامداران بدهد و در سال بعد اصلا هیچ سودی پرداخت نکند. مجمع یک شرکت هر بار تعیین میکند که آیا باید سودی به سهامداران پرداخت شود و اگر بله، این سود چقدر باشد.
برای کسانی که به دنبال روشهای سرمایهگذاری کمریسکتر هستند، شیوههای دیگر مثل «گواهی سرمایهگذاری تضمینی» (GIC) توصیه میشود.
بازدهی سود نقدی سهام چیست؟
منظور از بازدهی سود نقدی سهام (dividend yield) نسبت سود نقدی دریافتشده به ارزش سهام است. برای این کار، مبلغ سود نقدی هر سهم را به ارزش روز هر سهم تقسیم میکنیم. این معیار به ما امکان میدهد به مقایسه سوددهی یک شرکت با شرکتهای دیگر بپردازیم.
مثال: فرض کنید یک شرکت فرضی به ازای هر سهم، ۵ سنت سود پرداخت میکند. اگر ارزش هر سهم این شرکت ۲ دلار باشد، بازدهی سود نقدی سهام ۲/۵ درصد خواهد بود. اما اگر ارزش هر سهم ۵۰ سنت باشد، بازدهیاش ۱۰ درصد میشود.
البته باید دقت داشته باشید که ارزش هر سهم معمولا در هر روز کاری بازار بورس تغییر میکند و در نتیجه، این نسبت هم تغییر مییابد.
انواع سود نقدی سهام
در مجموع سه نوع سود سهام داریم. البته این طور نیست که همه شرکتها به ارائه هر سه نوع بپردازند. برخی شرکتها هیچ کدام از این سودها را به مشتریان خود نمیدهند.
- سود نقدی میاندورهای سهام (interim dividend): شرکتها در پایان سال مالی به محاسبه دقیق سود سالانه میپردازند. اما این نوع سود پیش از انجام این محاسبات پایان سال پرداخت میشود. سود نقدی میاندورهای سهام، همزمان با انتشار گزارش عملکرد میاندورهای شرکت پرداخت میشود. این گزارش معمولا در پایان ماه ششم سال مالی شرکت منتشر میشود. دقت داشته باشید که سال مالی یک شرکت ممکن است با بقیه متفاوت باشد. برای مثال، سال مالی یک شرکت ممکن از مارس و برای یک شرکت دیگر از سپتامبر آغاز شود.
- سود نقدی پایانی سهام (final dividend): این نوع سود نقدی پس از انتشار سود سالانه شرکت در پایان سال مالی واریز میشود. برخی از شرکتها فقط سود نقدی پایان سال به سهامداران میدهند.
- سود نقدی ویژه سهام (special dividend): این نوع سود نقدی معمولا بیشتر از سود نقدی معمول پرداختی از سوی شرکت است. سود نقدی ویژه معمولا وقتی پرداخت میشود که یک شرکت به سود بیشتر از انتظاری در یک بازه زمانی دست یافته باشد.
سرمایهگذاری مجدد با سود نقدی
برخی از شرکتها به جای واریز سود نقدی به حساب سهامدار، این امکان را به او میدهند تا با این مبلغ، به خرید سهام بپردازد. این روش در اصطلاح طرح سرمایهگذاری مجدد سود نقدی سهام (Dividend Reinvestment Plan) یا به طور خلاصه DRIP نامیده میشود.
سرمایهگذاری مجدد با سود نقدی مزایایی به همراه دارد. اصلیترین مزیت این شیوه این است که میتوانید بدون پرداخت کارمزد کارگزاری، سهام بیشتری بخرید. این روش امکان افزایش کمدردسر سهامتان از همان شرکت را فراهم میکند. در صورت انتخاب این روش، فرآیند خرید سهام و اضافه شدن به سبدتان به صورت خودکار صورت میگیرد.
اما عیب این روش این است که دیگر به پول نقد برای خرید سهام شرکتهای دیگر دسترسی نخواهید داشت.
نکات مهم در مقایسه سهمهای پرداختکننده سود نقدی
گفتیم که شرکتهای مختلفی هستند که سود نقدی به سهامداران میدهند. اما در میان فهرست بلندبالای شرکتها کدام را باید انتخاب کنیم؟ بیایید به بررسی برخی از مهمترین معیارها برای این انتخاب بپردازیم:
- بازه تقسیم سود: برخی از شرکتها چند بار در سال سود نقدی پرداخت میکنند و برخی هم سالی یک بار.
- اعلام زودهنگام مقدار سود: برخی از شرکتها از یک سال قبل، سود نقدی پرداختی سال بعد را مشخص میکنند.
- افزایش ارزش مبلغ سود: اگر نگاهی به عملکرد گذشته شرکتها بیاندازید، میتوانید سود نقدی سالهای قبل آنها را مشاهده کنید. اگر این مبلغ برای یک شرکت به تدریج افزایش داشته است، نشان میدهد این شرکت رشد خوبی را تجربه میکند. در نتیجه احتمالا در آینده نیز سود نقدی بیشتری خواهد داد.
- بازدهی سود: بازدهی سود نقدی سهام (نسبت سود هر سهم به ارزش سهم) را بررسی کنید. آیا این نسبت از سود پرداختی حسابهای پسانداز با سوددهی بالا بیشتر است یا خیر؟
اگر مایلید بدانید چطور در بازار بورس سرمایهگذاری کنید، توصیه میکنیم مطلب «چطور در کانادا حساب بورسی افتتاح کنیم؟» را هم مطالعه کنید.