مطالعه جدیدی که توسط اقتصاددانان تی‌دی بانک به انجام رسیده نشان می‌دهد مصرف‌کنندگان در آینده با افزایش قیمت انواع محصولات روبرو خواهند شد.
افزایش فشار بر زنجیره تامین و بالا رفتن هزینه حمل‌ونقل کالا اصلی‌ترین دلیل این موضوع خواهد بود. همچنین کمبود برخی از قطعات کلیدی مثل ریزتراشه‌ها نیز موجب بالا رفتن قیمت‌ها خواهد شد. آنچه در این میان مشخص نیست، زمان این افزایش قیمت است.
این پژوهش به واکاوی زنجیره تامین در سراسر دنیا و پیامدهای وضعیت کنونی پرداخته است.
با آغاز همه‌گیری در سال ۲۰۲۰، تعطیلی‌های گسترده و کاهش تقاضا برای کالا موجب شد کشتی‌ها باربری فعال بین اروپا و ایالات متحده، سرگردان بمانند. البته در نیمه دوم سال، تقاضا به حالت قبل بازگشت. اما به دلیل کمبود کشتی‌های فعال، این امر به افزایش هزینه باربری انجامید.
پس از مدتی، بسته شدن کانال سوئز در فوریه ۲۰۲۱ نیز موجب وخامت بیشتر اوضاع شد. بسته شدن این آبراه مهم سبب شد کشتی‌ها مجبور به طی مسافتی طولانی‌تر برای دور زدن آن بشوند که همین، هزینه باربری را بیش از پیش افزایش می‌داد. با وجود اینکه این آبراه بازگشایی شده است، پیامدهای تاخیر ایجاد شده همچنان تا چندین ماه بر زنجیره تامین تاثیر خواهد گذاشت.
کمبود ریزتراشه و آنچه «بحران نیمه‌رسانا» خوانده می‌شود هم بار دوچندان دیگری را بر دوش زنجیره تامین انداخته است. این کمبود موجب کاهش تولید بسیاری از کارخانه‌ها نظیر خودروسازی یا تولید لوازم خانگی شده و البته صنعت خودروسازی اصلی‌ترین قربانی این مشکل به شمار می‌رود.
از سوی دیگر، با رفع تدریجی محدودیت‌های مربوط به همه‌گیری، میزان تقاضا برای این محصولات مبتنی بر تراشه نیز افزایش می‌یابد و همین مسئله به سنگین‌تر شدن وزنه تقاضا و افزایش قیمت خواهد انجامید.
افزایش هزینه تولیدکنندگان نیز موضوع دیگری است که باید به آن اشاره شود. هزینه تولیدکنندگان در سال جاری ۰/۹ درصد افزایش داشته در حالی که این میزان در سال ۲۰۱۹ برابر با ۰/۱ درصد و در سال ۲۰۲۰ نیز منفی ۰/۲ درصد بود.
این احتمال وجود دارد که تولیدکنندگان، این هزینه‌های مازاد را به مصرف‌کنندگان منتقل کنند. در گزارش جدید تی‌دی بانک به این نکته اشاره شده که به احتمال زیاد شاهد همین پدیده خواهیم بود. در واقع، بررسی وضعیت چندین تولیدکننده به خوبی گویای این نکته است.
در ایالات متحده، شرکت ویرپول (Whirpool) اعلام کرده که قیمت محصولاتش را تا پایان ماه جون (ژوئن) افزایش خواهد داد. پراکتر اند گمبل (Proctor & Gamble) نیز گفته که قیمت کالاهایش را در سپتامبر بالا می‌برد. افزایش قیمت‌ها فقط به آمریکای شمالی محدود نمی‌شود. در این گزارش آمده که عمده‌فروشان اسباب‌بازی در چین نیز قیمت‌هایشان تا تا ۱۵ درصد افزایش داده‌اند.
چه وقتی قیمت‌ها بالا می‌رود؟
در این پژوهش به این نکته اشاره شده که بالا رفتن تورم شاخص قیمت مصرف‌کننده (یا همان قیمت محصولات) حتمی بوده و اجتناب‌ناپذیر است. آنچه در این میان مشخص نیست، زمان این بالا رفتن است. این اتفاق ممکن است طی چند روز آینده و یا چند ماه آینده روی دهد.
مساله بعدی نیز میزان این افزایش قیمت‌هاست. این میزان افزایش به بازه زمانی تداوم مشکلات در زنجیره تامین بستگی دارد.
گزارش تی‌دی بانک می‌گوید مشکلات موجود در زنجیره تامین همچنان در میان‌مدت و بلندمدت باقی خواهد ماند. به همین دلیل، بسیاری از کسب‌وکارها به دنبال کاهش فاصله مسافتی خود با تامین‌کنندگان هستند. با وجود اینکه شاید تغییر تامین‌کننده موجب افزایش هزینه تولیدکنندگان شود، اما به ارزان‌تر شدن تامین مواد و قطعات اولیه و جبران این هزینه‌ها در درازمدت می‌انجامد.
نکته بعدی اینکه شرکت‌ها معمولا قراردادهایی سالانه با شرکت‌های حمل‌ونقل دریایی می‌بندند. در نتیجه قیمت‌های بالای حمل‌ونقل ناشی از همه‌گیری، همچنان تا ماه‌ها گریبان‌گیر شرکت‌ها خواهد بود. گفتنی است در مسیر کشتیرانی آسیا به آمریکای شمالی، هزینه‌های کنونی حدود ۵۰ درصد بیشتر از هزینه‌های سال قبل است.
راه‌حلی برای موضوعی اساسی
اما چطور می‌توان این مسائل را حل کرد. ساخت کشتی‌های جدید می‌تواند یک راه‌حل باشد، اما این روش قادر به حل سریع مشکلات نیست. تولید کانتینر بیشتر شاید بتواند سریع‌تر به حل این مساله کمک کند. در حال حاضر، کانتینرهای حمل کالا بسیار گران‌قیمت هستند. حتی اگر این مشکل حل شود، مشکلات زیرساختی مثل بندر روبرو خواهیم بود. همچنان پابرجا خواهند بود.
خلاصه اینکه ظاهرا امکان حل سریع این موضوع وجود ندارد.
پیامدهایی گسترده‌تر
شاید با خودتان فکر کنید که افزایش قیمت محصولات صرفا به افزایش تورم بیانجامد. اما در این گزارش به یک نکته ظریف هم اشاره شده و آن هم اینکه بالا رفتن قیمت کالا می‌تواند موجب کاهش سرعت بهبود روند اقتصاد پساکرونایی و کم شدن شتاب رهایی از آسیب‌های همه‌گیری بر اقتصاد شود.
