پس از گذشت چند هفته از آغاز همه‌گیری کووید-۱۹ و بازگشایی تدریجی کسب‌وکارها، برخی کارشناسان اقتصادی پیش‌بینی می‌کردند که اقتصاد کانادا به سرعت روند بهبودی را در پیش خواهد گرفت و به وضعیت قبل باز می‌گردد. اما گذشت زمان نشان داد که کروناویروس فعلا قصد خداحافظی ندارد و در نتیجه، نمی‌توان به زودی از شر پیامدهای اقتصادی آنی خلاص شد.
چهار الگوی اصلی
از ماه مارس امسال و آغاز تدریجی پیامدهای اقتصادی همه‌گیری کووید-۱۹، اقتصاددان با بررسی سناریوهای مختلف برای بهبود وضعیت، چهار الگوی اصلی را پیشنهاد کردند. این الگوها شکلی همانند چهار حرف الفبای انگلیسی یعنی وی (V)، دابلیو (W)، یو (U) و ال (L) دارند.
در میان این الگوهای، الگوی وی (V) شکل بهترین حالت به شمار می‌رفت، زیرا بر اساس آن، اقتصاد پس از یک افت ناگهانی، روند سریع بهبودی را در پیش می‌گیرد. بدترین الگو نیز ال (L) شکل بود، زیرا بر اساس این الگو، روند رکورد اقتصادی تا مدت‌ها همچنان ادامه می‌یابد.
الگوی کی (K) شکل برای آینده‌ای نامتوازن
اما نگاهی به آمارهای جدید نشان می‌دهد هیچ کدام از آن چهار الگو با واقعیت‌های کنونی همخوانی ندارد و ظاهرا روند بهبود اقتصادی، روندی متفاوت را در پیش گرفته است. نمودار این الگو شباهت زیادی به حرف کی (K) دارد.
الگوی بهبود کی (K) شکل همچون الگوی ال (L) شکل ناامیدکننده نیست. با این وجود، روند نامتوازن بهبود اقتصاد در این الگو برای جامعه همگرایی همچون کانادا اصلا خوب نیست.
اگر روند بهبود اقتصادی از الگوی کی (K) شکل پیروی کند، دشواری‌های پیش روی کسب‌وکارها با هم متفاوت خواهد بود. در این الگو، به جای آنکه بهبود اقتصادی یک مسیر مشخص را طی کند، دو مسیر را طی خواهد کرد. در یک مسیر شاهد بهبود اوضاع و در همان زمان، در مسیر دیگر شاهد وخیم‌تر شدن اوضاع خواهیم بود.
نگاهی به آمار و اخبار چند ماه گذشته خبر از مشخص شدن روندی بر اساس این الگو می‌دهد. برای نمونه نگاهی به بازار املاک نشان می‌دهد که استقبال از برخی انواع مسکن با رشد خوبی روبرو بوده و از سوی دیگر، قیمت اجاره روندی نزولی داشته است.
از سوی دیگر شکاف غنی و فقیر نیز رو به افزایش است و بیکاری گسترده نیز بر عمق این شکاف می‌افزاید.
خط مورب بالایی
در خط مورب بالایی حرف کی (K) در نمودار بهبود اقتصادی، افرادی قرار دارند که همچنان شغلی داشته و می‌توانند به دورکاری بپردازند. بیشتر این افراد در حرفه‌هایی مرتبط با مدیریت، امور اجرایی یا فنی حضور دارند. همه این مشاغل در روزهای پیش از همه‌گیری نیز درآمد بیشتری داشتند. معلمان و کارکنان بخش بهداشت و درمان نیز جزو همین دسته از افراد هستند.
با وجود اینکه بیشتر افراد بازنشسته به خاطر مسائل بهداشتی و جلوگیری از آلودگی به ویروس کرونا مجبور به خانه‌نشینی هستند، اما باز هم در خط مورب بالایی حرف کی (K) قرار دارند زیرا دغدغه اقتصادی چندانی ندارند و سرمایه‌گذاری‌هایشان نیز همچنان سودده است.
دسته سوم از افرادی که درآمدشان در حال افزایش است و یا ثبات دارد، کسانی هستند که خدماتی به این دو گروه ارائه می‌دهند. پیک‌های تحویل سفارشات، کارگران بخش پردازش و ارسال آمازون یا تعمیرکاران را می‌توان جزو این دسته سوم هستند. البته این دسته سوم یک طیف گسترده از نظر درآمدی دارد که در یک سر طیف کارگران بخش پردازش سفارشات و انبار آمازون (با کمترین درآمد) و در سوی دیگر نیز تعمیرکاران (با درآمد بیشتر) قرار دارند.
خرید و خرج کردن پول، موتور محرک برای اقتصاد به شمار می‌رود. وضعیت کنونی همچنین به شکلی است که خانواده‌های ثروتمند یا دارای درآمد بالا باید به تنهایی این نقش را بر عهده گیرند، زیرا سایر خانواده‌هایی که در خط مورب پائینی حرف کی (K) قرار دارند، دیگر از توان مالی کافی برای این کار برخوردار نیستند.
خط مورب پائینی
اما چه کسانی در خط مورب پائینی حرف کی (K) قرار دارند؟ کارکنان خدماتی هتل‌ها، رستوران‌ها و فروشگاه‌هایی که بیشتر از بقیه قربانی پیامدهای همه‌گیری شدند در این گروه قرار می‌گیرند. تازه‌مهاجران و زنان درصد قابل توجهی از این افراد را تشکیل می‌دهند.
البته این موج بیکاری و کاهش توان اقتصادی فقط گریبان‌گیر کارگران دارای کمترین مهارت تخصصی نمی‌شود. در برخی از بخش‌ها حتی شاهد این هستیم که مدیران و کارکنان متخصص نیز به خاطر تعطیلی شرکت و خطر ورشکستگی، بیکار شده‌اند. برای نمونه می‌توان به افرادی که پیش از این در بخش املاک تجاری فعالیت داشتند و از درآمد خوبی برخوردار بودند اشاره کرد.
دو نکته مهم در آمارها
در گزارشی که به تازگی منتشر شده می‌بینیم ۷۶ درصد از کسب‌وکارهای کوچک و متوسط شاهد کاهش سودآوری بوده‌اند و به دنبال راهی برای ایجاد تغییراتی در خورد به منظور بقا در دوران پساکروایی هستند.
اما برای اطمینان از اینکه آیا واقعا روند بهبودی اقتصادی از الگویی کی (K) شکل پیروی می‌کند یا خیر، باید به دو نکته مهم در آمارهایی که در ماه‌های آینده منتشر می‌شود دقت کرد.
اول اینکه کمبود شغل حتی پس از پایان محدودیت‌های مربوط به همه‌گیری کووید-۱۹ همچنان بر وضعیت کلان اقتصاد پساکرونایی تاثیر می‌گذارد و به کاهش رشد و سرعت گردش پول در جامعه می‌انجامد.
اما نکته بعدی که در واقع درسی است که از دوره رکورد سال‌های ۱۹۳۰ آموختیم این است که حتی ۲۵ درصد کاهش در تعداد شاغلان نیز نمی‌تواند سبب توقف اقتصادی شود. از هر ۴ نفر شاغل، همچنان ۳ نفر کار می‌کنند و درآمد دارند و در نتیجه بسیاری از خانوارها همچنان قادر به تامین نیازهایشان هستند. اما خانواده‌هایی که نان‌آوری ندارند، بیشترین آسیب را متحمل خواهند شد.
برگرفته از CBC
