برخی از کشورهای دنیا، سپرده‌گذاران به جای کسب سود، باید پولی هم به بانک بدهند. آیا این اتفاق در کانادا نیز روی می‌دهد؟ آیا ممکن است که کانادا نیز به جمع کشورهایی که بر خلاف سایر کشورها، نرخ بهره بانکی منفی دارند بپیوندد؟ اصلا نرخ بهره منفی در کانادا چه تاثیری بر زندگی مردم دارد؟
چند روز پیش بود که تیف مکلم در یک سخنرانی اعلام کرد که تعیین نرخ بهره بانکی منفی یکی از گزینه‌های احتمالی کشور برای مقابله با پیامدهای همه‌گیری کووید-۱۹ است. او اعلام کرد با وجود اینکه نرخ فعلی (۰/۲۵ درصد) بهترین گزینه کنونی به شمار می‌رود، بانک مرکزی ممکن است در آینده نرخ منفی را برای سود بانکی تعیین کند.
نرخ تورم منفی چیست؟
در یک اقتصاد با وضعیت عادی، بانک‌ها یک مقدار مشخص سود را به کسانی که پول‌شان را سپرده‌گذاری می‌کنند می‌پردازد. بانک از این سپرده‌ها برای دادن وام به دیگران استفاده می‌کند و بخشی از سود دریافتی از وام‌گیرندگان را به سپرده‌گذاران می‌دهد.
اما وقتی اقتصاد از روند معمول خود خارج می‌شود، ممکن است این رویه هم کنار گذاشته شود. در دوره‌هایی که اقتصاد تضعیف شده و یا شاهد تورم منفی (یا همان تقاضای اندک بازار برای خرید) هستیم، ممکن است قیمت‌ها با کاهش روبرو شود.
در چنین وضعیتی، مشتریان منتظر می‌مانند تا ببینند آیا قیمت‌ها باز هم پائین‌تر می‌رود یا خیر تا پول کمتری بابت خرید بپردازند. در این وضعیت، بانک‌ها برای تشویق مردم به خرج کردن پول، هزینه پس‌انداز کردن را بالا می‌برند.
به این ترتیب، به جای اینکه مثلا سالانه ۲ درصد سود بابت سپرده بانکی‌تان دریافت کنید، باید ۰/۶ درصد کارمزد سالانه به بانک بابت آن بپردازید. این کارمزد سالانه همان سود منفی است. این رقم را به صورت نرخ سود ۰/۶- تفسیر می‌کنند. در واقع هر سال این درصد از ارزش پول‌تان را از دست می‌دهید.
نرخ بهره منفی به سود وام‌گیرندگان است. نرخ سود بانک حاصل جمع نرخ سود پایه به اضافه سود مورد نظر بانک است. وقتی نرخ بهره منفی باشد، وام‌گیرندگان نیز باید سود کمتری بابت وام پرداخت کنند. حتی ممکن است پولی که در نهایت پرداخت می‌کنید، کمتر از کل پولی باشد که وام گرفته‌اید.
ماجرای نرخ بهره منفی به کجا بر می‌گردد؟
طی دوره بحران مالی جهانی (بین سال‌های ۲۰۰۷ تا ۲۰۰۹)، بانک‌های مرکزی در اروپا اقدام به پائین آوردن نرخ بهره خود به رقمی نزدیک به صفر کردند. هدف از این کار، تشویق مردم به وام گرفتن بود. با یان وجود، اقتصاد این کشورها همچنان با وضعیتی بحرانی روبرو بود.
همین مساله سبب شد بانک‌های مرکزی به یک سری سیاست‌های غیرمتعارف روی آوردند. نرخ بهره منفی یکی از این سیاست‌ها بود.
سوئد اولین کشوری بود که به این سیاست روی آورد. بانک مرکزی سوئد نرخ بهره را برای برخی از سپرده‌ها در بانک‌ها به ۰/۲۵- کاهش داد.
دانمارک نیز در سال ۲۰۱۲ این سیاست را پیاده کرد. جالب است بدانید نرخ بهره در دانمارک از آن زمان (به جز یک دوره چهار ماهه در سال ۲۰۱۴) همچنان منفی بوده است. بانک مرکزی اروپا نرخ بهره را در سال ۲۰۱۴ به زیر صفر رساند. بانک مرکزی ژاپن نیز از سال ۲۰۱۶ چنین سیاستی را پیاده کرد.
نرخ بهره تعیین‌شده توسط بانک مرکزی برای بانک‌ها به شکلی غیرمستقیم بر مشتریان تاثیر می‌گذارد. از آنجا که سود پرداختی به سپرده‌گذاران مجموع نرخ رسمی بهره و نرخ تعیین‌شده توسط خود بانک است، بانک‌ها معمولا نرخ تعیین‌شده خود را کمی بالا می‌برند تا سپرده‌گذاران را از دست ندهند.
نرخ‌های منفی بهره چه تاثیری بر وام‌های رایج مثل وام مسکن دارند؟
با آغاز بحران همه‌گیری کووید-۱۹ در کانادا، بانک مرکزی کانادا اقدام به پائین آوردن نرخ بهره کرد تا بتواند به تحریک اقتصاد بپردازد.
این اقدام سبب شد گرفتن وام مسکن در کانادا برای مردم جذاب‌تر شود. دلیلش نیز پائین‌تر بودن سود وام مسکن با نرخ بهره کنونی است. با این وجود، بیشتر بانک‌ها راهی برای دور زدن این نرخ دارند.
سال گذشته یوسکه بانک (Jyske Bank) دانمارک اعلام کرد که اولین بانکی است که وام مسکن را با نرخ بهره سالانه منفی (۰/۵- درصد) ارائه می‌دهد. این بانک هر سال نیم درصد از کل پولی که وام‌گیرنده باید بپردازد می‌کاهد.
اما نرخ بهره منفی و پائین در بسیاری اوقات به این معنا نیست که همه‌چیز به نفع وام‌گیرنده خواهد بود. معمولا می‌بینیم که کارمزدهای مختلف وام و نیز هزینه‌های مربوط به قرارداد سبب می‌شود مزایای این نرخ منفی یا بسیار پائین از بین برود.
آیا وقت خوبی برای وام گرفتن است؟
نرخ بهره منفی در کانادا فرصت خوبی را برای وام گرفتن ایجاد می‌کند. اگر امتیاز اعتباری خوبی دارید، می‌توانید از این فرصت نهایت بهره را ببرید. نرخ پایه سود (یعنی بهره‌ای که باید بابت وام به بانک بپردازید) اکنون روی ۲/۴۵ درصد است که کمترین میزان از بحران مالی ۲۰۰۸ به این سو به شمار می‌رود. گفتنی است نرخ سود پایه برای وام‌های مختلفی مثل وام مسکن یا وام خرید خودرو و نیز برخی از انواع کارت‌های اعتباری به کار می‌رود. همچنین اگر قصد تامین مالی مجدد (ریفاینس) وام مسکن را دارید، اکنون وقت خوبی برای اقدام است.
برگرفته از Moneywise
