گزافه نیست اگر بگوییم همه‌گیری نه تنها بسیاری از مردم دنیا، که حتی برترین کارشناسان اقتصادی را غافلگیر کرد. مشکل اینجاست که این بهت‌زدگی همچنان ادامه دارد!
هر هفته اخبار مختلفی درباره شاخص‌های مختلف اقتصادی می‌بینیم که گاهی با هم در تناقض هستند. از یک سود با رشد شدید تقاضا برای مسکن روبرو هستیم و از سوی دیگر، آمار اشتغال و درآمد خانوار هنوز به میزان سال گذشته بازنگشته است! با وجود کاهش درآمد ناشی از اشتغال خانواده‌ها، پس‌انداز آنها افزایش یافته است.
سی‌بی‌سی در یادداشتی به قلم پیتر آرمسترانگ (تحلیلگر ارشد اقتصادی) به واکاوی این موضوع پرداخته است. در این یادداشت به این موضوع مهم اشاره شده که با وجود تضادی که در برخی آمارها مشاهده می‌شود، داشتن نگاه میان‌مدت و بلندمدت می‌توان به درک بهتر تحولات اقتصادی و در نتیجه، بهره‌گیری حداکثری از آنها کمک کند.
آنچه می‌خوانید، برگزیده این یادداشت است که توسط تحریریه فردا به فارسی ترجمه شده است:
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
میلیون‌ها کانادایی با بحران کووید-۱۹ دست و پنجه نرم می‌کنند و بسیاری از ما هم به دنبال درک وضعیت اقتصادی کنونی و‌آینده هستیم.
بنجامین تال (اقتصاددان ارشد سی‌آی‌بی‌سی) می‌گوید: «خودم هم حسابی گیج شده‌ام. به همین دلیل، مردم را سرزنش نمی‌کنم، چون هیچ کدام از ما تابه‌حال با چنین چیزی روبرو نبودیم!»
هر هفته شاهد انبوهی از داده‌های جدید اقتصادی هستیم. در هفته گذشته، دولت از بسته حمایتی فدرال رونمایی کرد. همچنین آمار مربوط به تولید ناخالص داخلی و نیز اشتغال هم منتشر شد. اطلاعات موجود در این گزارش‌ها هر کدام بخشی از وضعیت اقتصادی را ترسیم می‌کنند. اما گاهی شاهد هستیم که اطلاعات منتشر شده با یکدیگر در تضاد هستند.
بسته اقتصادی که دوشنبه هفته گذشته توسط وزیر اقتصاد ارائه شد، پیش‌بینی‌هایش را بر اساس پیش‌بینی صورت گرفته توسط شش بانک اصلی کانادا تدوین کرده است. اما صبح روز بعد، سازمان آمار کانادا اقدام به انتشار نرخ تولید ناخالص داخلی کرد که تفاوت زیادی با پیش‌بینی شش بانک اصلی کانادا داشت! همچنین داده‌های مربوط به وضعیت اشتغال که در پایان هفته منتشر شد نشان می‌داد که تعداد شغل‌های ایجاد شده سه برابر پیش‌بینی کارشناسان اقتصادی بود!
اقتصاددان‌ها با استفاده از آمار و داده‌های موجود به بررسی وضعیت موجود و پیش‌بینی آینده می‌پردازند. با این حال، این تحلیل‌ها ممکن است در برخی موارد نادرست از آب درآیند.
فرانسیس دانلد (اقتصاددان ارشد موسسه منولایف در تورنتو) می‌گوید: «تابه‌حال سابقه نداشته اقتصاددانان درباره اطلاعاتی که منتشر می‌شود، این قدر اشتباه کرده باشند!»
خانم دانلد می‌گوید اقتصاددان‌ها برای درک وضعیت اقتصادی به اطلاعاتی مثل رشد اشتغال و نیز آمار خرده‌فروشی تکیه می‌کنند. مشکل اینجاست که این اطلاعات به بیان وضعیت چند ماه پیش می‌پردازند. این در حالی است که ما به بحرانی روزانه درگیر هستیم و به همین دلیل به آمارهای روزانه نیاز داریم.
به همین دلیل، برخی از کارشناسان اقتصادی به یک سری داده‌های روزمره مثل آمار حمل‌ونقل یا رزرو میز در رستوران‌ها روی آورده‌اند.
البته خانم دانلد می‌گوید که مشکل اصلی، ماهیت منحصر‌به‌فرد و بی‌سابقه این بحران است. ممکن است در گذشته با بحران‌هایی مشابه روبرو شده باشیم. اما هیچ مدلی از آنها برای پیش‌بینی دقیق‌تر آینده در وضعیت کنونی بحران همه‌گیری وجود ندارد.
بنجامین تال (اقتصاددان) می‌گوید بسیاری از کانادایی‌ها نگاهی تردیدآمیز نسبت به آمارهای جدید اقتصادی دارند. اما به نظر او، بهترین گزینه این است که کمتر به جزئیات توجه کنیم و در مقابل، نگاه‌مان به الگوی گسترده‌تر اقتصادی باشد. به این ترتیب، با وجود اینکه شاید بازه کوتاه‌مدت هیچ جذابیتی نداشته باشد، اما بازه میان‌مدت وضعیت بهتری خواهد داشت. از نظر این کارشناس اقتصادی، تا وقتی که ویروس تحت کنترل در نیامده، راهی به جز این نداریم.
آقای تال می‌گوید که دنیا به سمت زمستانی تیره و تار پیش می‌رود. آمار مبتلایان به کووید-۱۹ در حال افزایش است و محدودیت فعالیت‌های اقتصادی نیز ممکن است گسترش یابد. همچنین خانوار‌ها و کسب‌وکارها به کمک بیشتر دولت نیاز خواهند داشت.
با این وجود، نگاهی به وضعیت نیمه دوم سال نشانگر آن است که اوضاع می‌تواند بسیار بهتر شود. آقای تال می‌گوید یکی از دلایل بروز بحران اقتصادی، کاهش مخارج خانواده است. اگر خانواده‌ها همانند ماه‌های پیش از همه‌گیری به خرج کردن پول بپردازند، دیگر با چنین وضعیتی روبرو نخواهیم بود.
البته این کاهش خرج کردن پول توسط خانواده‌ها تا حدی به دلیل تعطیلی‌های صورت گرفته است. اما باید در نظر داشت که رعایت موازین بهداشتی هم دلیل دیگری است که بسیاری از مردم را از حضور در مراکز پرتجمع بازمی‌دارد.
مساله کاهش هزینه‌های خانواده یکی از مواردی است که امیدواری‌های زیادی درباره آینده اقتصادی کشور در سال ۲۰۲۱ ایجاد می‌کند. محاسبات برخی کارشناسان نشان می‌دهد که حدود ۱۷۰ میلیارد دلار پس‌انداز در اختیار خانواده‌ها و کسب‌وکارها وجود دارد. به محض اینکه همه‌گیری در کشور کنترل شود، این پس‌اندازها به تدریج وارد چرخه اقتصادی می‌شود.
این جریان شدید پول و افزایش قابل‌توجه تقاضا می‌تواند به رونق اشتغال در بخش خدمات بیانجامد. این در حالی است که بسیاری از شاغلان این بخش، کار خود را از دست داده‌اند. خلاصه اینکه با گذشت زمان شاهد بهبود روند اقتصادی خواهیم بود.
به نظر می‌رسد که بازارهای سرمایه به خوبی با این نکته ظریف آشنایی دارند. با افزایش آمار مبتلایان به کووید-۱۹ و گسترش محدودیت‌ها، شاخص بازارهای سهام با افزایش زیادی روبرو شد. در واقع گویی این بازارها فراتر از بازه زمانی کوتاه‌مدت و میان‌مدت را می‌بینند و خودشان را درگیر اخبار و آمارهای روزمره نمی‌کنند.
خانم دانلد می‌گوید: «بازار به مسیر اقتصاد طی ۶، ۱۲ و ۴۸ ماه آینده فکر می‌کند و نه وضعیت کنونی اقتصاد!»
این اقتصاددان می‌گوید یکی از بهترین نشانه‌ها این است که به اطراف‌مان نگاه کنیم و ببینیم دیگران چه رفتاری از خود نشان می‌دهند. او می‌گوید: «نیازی نیست حتما دکترای اقتصاد داشته باشید تا بتوانید مفهوم رفتار اعضای خانواده و دوستان را درک کنید. حتما لازم نیست به اعداد و آمارهای منتشر شده تکیه کنیم. فقط کافی است نگاهی به بیرون از دروازه خانه‌مان بیاندازیم!»
